Keräşennär. Kiem-salım häm bizänü äyberläre

F.S. Bayazıytowa

Kiem-salım yağınnan keräşen tatarlarınıñ xäzerge kiemnäre tatar xalqınıñ başqa törkemnärennän ayırılmıy. Ämma ölkän buın keşeläre arasında äle üzläre suğıp tekkän, borınğıdan kilä torğan ürnäklär belän bizälgän kiemnärne oçratırğa mömkin. Ğomumän, keräşennär üzläre suqqan tuqımalardan tekkän kiemnärne äle soñğı yıllarğa qädär kigännär, fabrik towarların siräk keşelärdä genä kürergä mömkin bulğan. Yzläre suğıp, üzläre tekkän külmäklärne qayberäwlär äle xäzer dä qäderläpа sandıq töplärendä saqlıylar häm bäyräm, tuy waqıtlarındaа kiem tä yörilär. Küp oçraqta ul kiemnär täñkälär tezep häm uqalar belän çigep bizälgän. Kiem-salımnarı, täñkäle bizänü äyberläreneñ forması yağınnan keräşen tatarları kiemnäre İdel buyındağı kürşe xalıqlar Ч udmurtlar häm çuwaşlar belän yaqın tora, läkin ul kiemnärneñ atamaları Ч borınğıdan kilgän törki-tatar süzläre.

Kiem-salımnar arasında saqlanıp qalğan borınğı kiemnärdänа iñ küzgä taşlanğanıЧbaş kiemnäre. Yzençäleklär, kübräk xatın-qız baş kiemnärendä çağıla. Qızlarnıñ baş kiemnäre yäş kilennärnekennän häm ölkän xatın-qızlarnıqınnan ayırılıpа tora.

Qalpaq

Aq qalpaq, qalpaq Ч aq mamıq ceptän ozın itep bäylänä, oçında çuğı da bula. Yäş qızlar başlarına qalfaq kiep, anıñ östennän uqaçaçaq bäylägännär. Aq qalfaq tatar xalqında elek kiñ taralğan baş kieme bulğan (Tatarı, 1967, 146). Ul qullanılıştanа küptän tügel genä töşep qalğan. Çistay, Minzälä, Alabuğa öyäzläre keräşennärendä äle XX yöz başlarında da aq qalfaqlar kigännär (Worob'yev, 1953, 276).

Xäzerge waqıtta keräşen tatarlarında aq qalfaqlar saqlanmağan,а ämma Qazan artı töbägendä, Mişä buyı awıllarında keräşen qızları äle illençe yıllarğa qädär kiçke uyınnarğa çigüle qalfaqlar kiep çıqqannar. Xalıq cırlarında isä "aq qalpaq" süze dä eş qullanıla:

Taqıya, taqiya

Taqıya, taqiya Ч qızlar baş kieme, anı Layış rayonı Taşkirmänа awılında yäşäwçe keräşennär häm taw yağı keräşennäre äle dä xäterlilär, söyläp kürsätälär. Taqıya, qızlar baş kieme bularaq, elekke waqıtlarda tatar xalqınıñ barlıq törkemnärendäа dä bulğan, şulay uq başqa törki xalıqlarda häm uğro-fin xalıqlarında qızlar baş kieme bularaq bilgele (Woнrob'yev, 1969, 41). Çuwaşlarda tuxya Ч qızlar baş kieme, taнqıya, tuxya Ч başqortlarda häm İdel buyı uğrofin xalıqlarınнda: mari, udmurt, bisermännärdä, yağni törki xalıqlar belän elek-elektän aralaşıp yäşägän kürşelärdä dä qızlar kiä torнğan baş kieme taqıya dip atalğan.

Taqıya Ч baş kieme mäğnäsendä ädäbi äsärlärdä dä qullanıнla: Xätfä qalfaqlar, çigelgän käläpüşlär, uqalı taqıyalar Ч hämmäse Qazannan kilep, Mäskäwdä satıladır (Ş. Möxämmädev).

Qaşbaw

Qaşbaw Ч oçlı itep tegelgän baş kieme. Anıñ asqı öleşenä ereräk, ä öskä taba wağraq täñkälär tezelgän bula. Misal: Balıq täñkäse küwek caltırap tora qaşbaw täñkäse. Kaşbay>kaş+bay süzlärennän yasalğan, yağni qaş östenä qädär töşep tora torğan bizänü äybere. Mondıy baş kieme elektä Qazan tatarlarında kiñ taralğan bulğan (Rittix, 1975, 59; Budağov, 1971, 16). Şuнlay uq tatar-mişärlärneñ lämbrä (qaşpawЧTTDS, 1969, 235) häm temniqov (qaşbaw Ч Muxamedowa, 1959, 228) törkemnärendä, başqortlarda (qaşmaw Ч Rudenqo, 1955, 190) häm çuwaşlarda (xuşpu Ч Pallas, 1770, 137), bisermännärdä (qaşpu Ч Belitser Ч 1971, 190Ч191) dä bar. Dimäk, qaşbaw qayçandır İdel buyı törki xalıqlarında kiñ taralğan baş kieme bulğan dip näticä yasarğaа nigez bar.

Qaşbaw, qaşmaw süzläre ädäbi äsärlärdä, yazuçılar telendä:

(M. Cälil).

Ча Qarçıq... waq märcännän cıyıp eşlängän, ädräs astarlı qaşmaw belän çäçqabın... olı qızı Sılubıykägä bilgeläp tora (Ä. Yeniki).

Baş bäyläw

Yäş kilennärneñ baş kiemnäre ikençeräk törle bulğan. Tuy waqıtında "baş bäylätü" digän yolanı başqarğanda, yäş kilenneñа qız çaqta kiä torğan baş kiemnären saldırıp, kilennär kiä torğan baş kiemnären kiertkännär.

Keräşennärdä bu eşne qıyamatlıq äni başqara torğan bulнğan. Qızlar baş kieme: qalpaq-çaçaq, mañğay uqalarnı saldıнrıp, xatınnar baş kieme: mälänçek, süräkä, çigäçä h.b. kiertelgän.а Bu yola İdel buyındağı kürşe xalıqlar, mäsälän, mari, çuwaş, udmurtlarda, şulay uq qayber törki xalıqlarda da bilнgele. Borınğı slawyannar turındağı yazmalarda da bu turıda mäğlümatlar küp (Zelenin, 1926, 315Ч317; Ğäğen-Torn, 1960, 139Ч150).

Ч Qıyamatlıqqa barğaç baş bäylätälär. Elgäre moña şulay buladırıyı. Mälänçek, çigäçä, süräkä, tügäräk cawlıq bäylätä qıyamatlıq.

Mälänçek Ч täñkäle häm uqalı härtörle baş kiemnäre astınaа kiep qaldırala torğan çepçik formasındağı baş kieme. Miнsal: Mälänçek kiep, baş bäyläp quy, çäçlär kürenep tormasın. Qazan artı keräşennärdä bu süzneñ mäläçlek / märäçlek wariantlarıа qullanıla.

Çigäçä<çigä+çä, çigä turısına täñkälär tezelgän baş kieme.аа Çigäçäse matur buğan,а täñkälär yaltırap tora.а Qızıl bäygüçle di çigäçäsen. Qazan artı keräşennäre söyläşendä çigäçä süze urınına cilkälek süze qullanıla.

Süräkä Ч mälänçek häm çigäçä östennän kielä torğan baş kieme.а Ul uqalar belän çigep, biek itep tegelgän bula. Tantanalı waqıyğalar (bäyräm, tuy h.b.) uñayı belän ğädättä olı yäştäge xatın-qızlar kigännär. Süräkä çigüçelär awılda qäderle häm däräcäle keşelär bulıp isäplängännär.

Süräkä süze xalıq cırlarında da eş qullanıla:

Süräkä qanatı Ч süräkäneñ artqı yağına berketelep, arqağa töşep tora, quldan suğıp eşlängän yäki yefäk materiädän tegelgän bula. Ul Alabuğa rayonı keräşennärendö çuqul dip atala.

Ч Süräkä qanatı artqa asılınğan, ıçı itäkle buladırıyı, qıruğum cannarı tasmalı buladırıyı. Anıñ estennän qatınnarа cawlığı bäyli cäş kilennär, çuqlı aq cawlıq Ч çst.-krş.

Keräşennärdäge süräkä formasında bulğan baş kieme ruslarda (soroqa Ч Fasmer, 1971, 46) häm marilarda (soraqa) bar. Bu baş kieme häm anı belderä torğan süz törki xalıqlarda başqa bäyli torğan urama, yawlıq mäğnäsenä turı kilä torğan borınğı süzlär: saruq, saruğ, sarik, sargi (Radlov, 1963, t. VI, 321; Yığorov, 1964, 179) formalarınnan üzgärtelep rus häm uğro-fin tellärenä kerepа kitkän digän fikerlär bar (Mudraya, 1974, 50Ч52).

Çuqul Ч suräkä, mañğay uqa häm mañğay täñkäneñ artqı öleşenä berketelgän materiä, Alabuğa rayonı keräşennärendä şulay atala. Ul arqanı qaplap tora, oçına, ğädättä, çeltär totılğan bula. Misal: Çuqulı cepäktän tekkän Darcanıñ, anıqıya sorağız. Qazan artı, Çistay keräşennärdä şul uq mäğnädä süräkä qanatı digän süz qullanıla.

Başqortstannıñ Şaran rayonı Bazğıya awılında şundıy uq mäğnädä qaçmıq süzen qullanalar: Qaçmıq sälenep tora arqada, bäk matur bulalarıyı qızlar elgäre.

Yawlıq häm börkänçeklär

Xäzerge waqıtta xatın-qızlarnıñ baş kiemnärennän poçmaqlap bäylägän yawlıq töp qullanılışta tora. Elektä isä xatın qız baş kiemnäre, kiem bulu belän bergä, küp törle detällärdän torğan üzençälekle bizänü äyberläre ta xezmät itkän.

Tügäräk cawlıq Ч qara yefäk cep belän çigelgän, qırıylarına uqa totılğan, mañğay turısına täñkälär tezep eşlängän baş kieme. Anı yäş kilennär kiä. Tügäräk yawlıq dip atalsa da, bu baş kieme dürt poçmaqlı, anıñ urtasına küpertep çigelgän ere qara bizäklär töşerelgän, tikşerüçe ğälimnär kürsätkänçä, şundıy bizäklär bolğar-xazar berlegenä qarağan töpki xalıqlar öçen xas bilge bulıp torğan (Pletnev, 1967, 175; Miziev, 1985, 205Ч206). Yäş kilennärgä mälänçek, süräkä, çigäçä kiertelgännän soñ, östän şuşı tügäräk yawlıqnı börkänderälär.

Ча Tügäräk cawlıqnı ber cıl captım cäş kilen buğaçın. Tügäräk cawlıq çiktem min Ч qaz. ar.-krş. Tügäräk cawlıqnı zur qan' işle keşelär, cäş kilennär caba torğan bulğan. Bezneñ äni ber cıl captım dier ie. Qaysı keşe ike ay ğına caba Ч çst. -krş.

Aq cawlıq Ч olıraq xatın-qızlar bäyli torğan baş kieme. Aq yawlıq dip atalsa da, anıñ ike başı küpertep çigelgän, sölgesıman itep suğılğan ozın aq tuqımadan yasalğan, anı iñ östän çalmasıman itep çornap quyğannar. Etnoğraf Yu. G. Muxametşin xezmätlärennän kürengänçä (1977, 121), keräşennärdäge aq cawнlıq, forması häm çigü ürnäkläre, yağınnan, çuwaşlardağı surpan tutri häm pus tutri digän baş kiemenä bik oxşaş.

Çistay keräşennärendä şundıy baş kieme qatınnar cawlığı dip atala häm anıñ forması da ikençeräk törle: Qatınnar cawlığı çuqlı bula.

Daray cawlıq Ч östän börkänä torğan çäçäkle yefäk yawlıq, Ul ğädättä qızıl töstäge yefäktän bula. Mäsälän: Marcıynıñ söygän cegete daray cawlıq büläk itep birgän. Daray süze başнqa törki xalıqlarda da yefäk mäğnäsen belderä: noğay telendä da'rye Ч yefäk şäl, qumıq telendä daray Ч tafta, daray çelek Ч tafta külmäk.

Tastar cawlıq Ч yäş kilennär börkänä torğan yawlıq (Taw yağı keräşennärendä).

Ча Tastar cawlıq eşlägän altı atna, üze suğıp, başların tegep (çigep) näğışlağan.

Küşägä Ч kinderdän tegelgän bizäkle yawlıq. Ul süz qazan artı töbägendä, tönyäk rayonnarda: Baltaç, Malmıj keräşennäre söyläşendä oçrıy. Käbinät cawlıq, käminät cawlıq Ч çäçäkle yefäk yawlıq, anı käbengä kergändä börkängännär.

Börkänçek

Börkänçek Ч anı tuyda yäş kilennär börkänä, aq kindepdän yäki qızıl şaqmaqlı alaçadan tegelgän bula (qızıl börkänçek dip tä äytälär).

Bü süz taw yağı keräşennärendä (börkänçek), qasıym tatarları söyläşendä (ber 'inçe'), seber tatarlarınıñ tömän söyläşendä (pörgänsek), çuwaş telendä (purgençek) dä şul uq mäğnädä qullanıla. Borınğı törki teldä bürkönşük, bürünçük formalarına qullanılğan (DTS, 133). Tuylarda börkänçek açu digän maxsus yola başqarılğan.

Ös kiemnäre hämа bizänü äyberläre

Keräşen xatın-qızlarınıñ baş kiemnäre genä tügel, külmäk yäki cilän östennän kielä torğan bizänü äyberläre dä bik üzençälekle itep, täñkälär tezep eşlängän. Keräşennärneñ ös kiemnärendä berniqädär rus yoğıntısı da sizelä, şulay uq maнri, mordwa, çuwaşlar belän dä urtaq häm oxşaş yaqlar tabıla.

Mıytumar, käsilä, käsitä

Mıytumar, but'umar, buytmar, buydımar Ч öç-dürt rät täñkä tezep yasalğan, ber iñbaşınnan ikençe yaq qultıq astına kielä torğan uqalı kiñ tasma, xäsitä. Misal: Mıytumarnı süttem, täñkäsen qızıma birep cibärdem min. Külmäg östennän mıytuнmar kiep, jalıq ta coloq cörörlär ie qızlar elgäre. Mıyнtumar, butumar süze Alabuğa rayonı keräşennärendä qullanıla, şulay uq Mamadış rayonı Keräşen Paqşin awılında buydımar wariantında saqlanıp qalğan. Xäsitäne but'mar, putmar, put'yımar, put'ımar dip ataw mişär söyläşlärenä xas (TTDS, 346; Muxamedowa, 1956, 231). Bu isä anıñ bik borınğılığın häm qayçandır kiñ qullanılışta buluın dälilli.

Başqa törki tellärdän üzbäk telendä buyin tumor (muyınğa tağa torğan bizänü äybere), noğay telendä -moy-tumar, moyın-tımar (talisman) (Basqaqov, 1940, 255; Maxmutowa, 1976, 157). Könyäk udmurt häm bisermännärdä dä but'mar süze, tatar söyläşlärendäge kebek ük, kükräkkä kielä torğan bizänü äyberen belderä (Belitser, 1951, 77Ч78; Teplyäşinä, 1970, 45).

Qazan artı keräşennärendä mıytumar süze urınına käsilä/ käsitä süzläre qullanıla.

Saqal, tüşlek

Saqal Ч täñkälär tezep yasalğan izü. Ul külmäk östennän kielgän. Saqal şundıy bizänü äyberse bularaq Alabuğa rayonı keräşennärendä, qazan artı töbägendäge Keräşen Paqşin, Yräçbaş, Düsmät awıllarında bilgele. Misal: Saqal küp keşedä bumadı elek, saqalğa täñkä küp kiräk tezärgä.

Qazan artı keräşennärendä şuşı mäğnädä izü, tüşlek süzläre qullanıla:

Şundıy uq kükräkçälär başqortlarda da saqal dip atala (Rudenqo, 1955, 182Ч183). Täñkäler tezgän kükräkçälär çuwaşlarda häm udmurtlarda (Belitser, 1951, 76), könçığış marilardaа da bar (Ğäğen-Torn, 1960, 54).

Mun'caqa, tamaqsa

Mun'caqa, tamaqsa Ч tar ğına materiä kisägenä märcän häm böten täñkälär tezep yasalğan, muyınğa kielep, arttan bäyläp quyıla torğan bizänü äybere. Misal: Aşqa-sıuğa barğanda da bäylämiem käzer mun'caqanı (Qılıççı). Äwäle qızlar çaqta mun'caqasın, çäçüremnär casarğa çım märcän taba almıy integä torğan ıyıq (Qılbağış).

Caqa çılbırı Ч muyınğa kielä torğan bizänü äybere, ul qıymmätle taşlar belän, çılbır räweşendä biş tarmaqlı itep eşlängän bula. Caqa çılbırı bigräk tä keräşennärdä, Qazan häm Ural tatarlarında kiñ taralğan bulğan. Şuña oxşağan bizänü äyberse başqortlarda tabıla: terkämä hırğa, sılbırlı qaptırma häm ul başqa kürşe xalıqlar Ч çuwaş, mari, udmurtlarğaа da xas bulğan (Tatarı, 1967, 154).

Sırğa

Sırğa Ч alqa. Ul xatın-qızlarnıñ bizänü äyberläre arasında kiñ qullanılışta bulğan. Alarnı olı sırğa, keçti cıpğa dip ayırıp yörtkännär. Sırğa Ч borınğı törki süz, başqa töpki xalıqlardan başqort telendä hırğa, altay tellärendä sırğa ızırğa, yaqut telendäЧıtırğa wariantlarında qullanıla. Qaнzan artı keräşennärendä sırğağa yefäk tasma berketelep, ul bilgä qädär töşep, ber sırğadan ikençesenä totaşqan bula häm anı sırğa bawı dip atıylar.

Uqaа cilän

Uqa cilän, cilän Ч yaqaları häm izüläre uqalar belän çigep eşlängän öske kiem, xatın-qızlarnıñ cäyge kieme bularaq ul kiñ qullanılışta bulğan, anı uqa-cilän dip tä atap yörtнkännär. Şundıy cilännärne bezge Alabuğa rayonınıñ İske Bigäş häm İske Ytägän awıllarında kürergä turı kilde. Misal: Uqalı cilänne bäyräm-narduğannarda ğına kiär iek anı.

Ärmäk, çuba, bärän qabı, çikmän...

Ärmäk Ч qara töstäge mamıq-cep materiädän bille itep börep tegelgän öske kiem. Şundıy uq kiem ruslarda (armyaq) häm Urta İdel buyındağı uğro-fin xalıqlarında, şulay uq Seberdäge törki xalıqlarda da bilgele.

Çuba Ч aq kinderdän tegelgän öske kiem. Misal: Çubanı cılı bağıtta kiäsen inde, qalın bumıy ul.

Çuba süzeneñ törle fonetik wariantları, mäsälän, çuwa Ч qazan artı, çıba Ч mordwa-qaratay, çoba Ч gäynä, minzälä söyläşlärendä bilgele. Xalat formasındağı şundıy uq isemdäge kiem başqa xalıqlarda bulğan: mordwa-qarataylarda (Belisep, 1973, 86), başqortlarda (Rudenqo, 1955, 159), altay xalıqlaнrında (Potapov, 1951, 29-30).

Bärän qabı (tun) Ч bärän tiresennän tegelgän tun. Misal: Bärän qabı tuzğan inde minem, caña tun tegärgä sarıqlar cuq käzer.

Çipkän/çikmän Ч öydä suğıp eşlängän tuladan tegelgän öske kiem. Misallar: Pelis çalbar kigän, çikmäne ozın ğına (Keräşen Şuran). Tula çipkän kidek üzebez tegep, ozon çipkän (Qaban-Bastrıq).

Çipkän süze Perm ölkäsendä yäşäwçe tatarlar söyläşendä dä şul uq mäğnädä yöri. Qazan tatarlarında bu süz çikmän (Woнrob'yev, 1953, 234), başqa törki tellärdä, mäsälän, altay teнlendä,Ч çoqpen, xaqas Ч sikpen, qazax Ч şepken, qırğız Ч çekpen, çuwaş Ч soxman wariantlarında bilgele. Şundıy uq ös kieнme suqman iseme belän Bolğäriä slawyannarında bilgele, udmurtlapda suqman şulay uq öske kiem (Belitser, 1951, 54). Rus telendäge çekmen süze dä törki tellärdän kergän alınma süz dip tanıla.

Alcapqıç, külmäk

Alcapqıç süze siräk oçraqlarda ölkän keşelär söylämendä alçüperäk formasında da qullanıla. Misallar: Bäçükä tütineñ alçüperägen kürsättem bolarğa (Tolabay). Sandıqta keyem küp: külmäklär, ıştannar, alçüperäk, çikkännär, çalbarlar, böystärlär, äzärlär, büreklär, cawlıqlar (Keräşen Särdä). Alçeprik, alçepräk süzläre tatar teleneñ noqrat, gäy söyläşlärendä dä qullanıla.

Bizäklärneñ forması yağınnan alyapqıçlar tübändägeçä atalıp yörtelälär: almalı alcapqıç, çuptarlı alcapqıç, çüplämle alcapqıç.

Qazan artı keräşennäre söyläşendä siräk kenä alğapıs waнriantı da oçrıy.

Qaltalı külmäk Ч bala itäkle külmäk.

Ча Yäş kilen qaltalı külmäk kiä. Qalta dilär,а menä külmäkneñ itägenä börep quyalar keçti itäk, qaltalı külmäk bula. Qaltalı külmäklär kiep, anıñ östennän uqa-cilän kiär iek Ч t. qam.-krş.

Minçät (<pyc. wençät) külmäge (t.-ya.-krş.) Чçirkäwdä niqaxlaşqandaа kielä torğan külmäk.

Ча İke itäkle külmäk kigän, zapun bälägän. Minçät külmäklären ülgençe saqli, ülgändä şanıñ belän, minçät külmäge belän kümälär.

Ayaq kiemnäre

Keräşen tatarlarınıñ ayaq kiemnäre tatar xalqınıñ başqa törkemnärennän ayırılıp tormıy. Şulay da ayaq kiemnärennän iskä alıp söyli torğan borınğı kiem Ч çarıq yäkiа çärik başmaqnı, künnän tegelgän bawlı ayaq kiemen, äle bügenge köndä dä xäterlilär. Misal: İtek-çärik tekkändä ätey cırlar ıyı bu cırlarnı.

Çärik, çarik süzläre ayaq kieme mäğnäsendä tatar xalıqınıñ başqa törkemnärendä, mäsälän, mişärlärdä, seber tatarlarında, şulay uq altay, üzbäk, tacik xalıqlarında da qullanıla.

Şulay itep, cäyneñ matur könnärendä çat başlarında, su buylarında, yämle bolınnarda oyıştırıla torğan tügäräk uyınnarına, may çabu, pitıraw, troysın bäyrämnärenä keräşen xatın-qızları ozın itep tegelgän qaltalı (bäbäy itäkle) külmäklär kiep, almalap suğılğan yäki çigelgän alyapqıçlar bäyläp, başlarına täñkälär tezep eşlängän häm uqa-ceplär belän çigelgän baş kiemnäre kiep çıqqannar. Xäzerge könnärdä qayber keşelärdäа genä kürep bula torğan bu borınğı kiemnärne ütkän ğömerlärneñ, äbilärneñ häm änilärneñ istälege itep, qäderläp saqlarğa kiräk. Yäş buınğa, ul kiemnärneñ isemnären äytep, kiep kürsätü üze genä dä ni tora.

Qazan artı keräşennäre söyläşennän tekst (cäyge tügäräk uyınnarğa kienep çığu):

Ч Kiçke uyınğa balitäkle külmäklär kiep, alcapqıçlar, tamaqsalar bäyläp çığalar. Çäçäk-qalpaqlar, tügäräk cawlıqlarа inde cäş kilennär bäylägän. Oloraq qatınnar aq cawlıq bäylägän inde, böystär kewek bula ul. Başta süräkä bäylilär dä süräke östennän aq cawlıq. Tuşında olo uramda inde. Taşbilgeа dilär, şunda uynıylar. Ewäle tügäräk cawlıqlarnı käderläp kenä totadırıyq, menä urtasına aq büzlär genä salıp, käderle bula torğanıyı süräkälär dä. Qızlar äwäle uyınğa barğanda tüşleklär kiep baralar ıyı, artqa çäçüremnär quyıp, sırğalar kiep, bik matur bula toğan ıyı. Qalpaqçaçaqlar bäylilär, satin külmäklär kiälär. Qalpaqlarnıñ äderäse dä bula toğan ıyı, cepäk tasma salğan, andarı qara postawğa çikkän bula toнğan ıyı matur-matur. Aq ta bula toğan ıyı qalpaq, aq belän çigälär ie inde çigüwen dä. Tügäräk cawlıq çigüçelär üzenä ayırım bula toğan ıyı, osta keşelärgä şulay birälär inde çigärgä. Tuşılay tuşı tügäräk cawlıqlarnı appardım da tegendä, biyağamnarda, tuşılay matur itep kiendem, qamzul kidem, tügäräk jawlıq, töşep kittem sıwğa. Sıw cıraq qına, i böten keşe qarap tora şaqqatıp. Sañqa äbeylärgä qunaq qızı kilgän, dilär. Keräşen kümäkläre kiep, balitäkle külmäk kiep,а kiç buğastın qılupqa töştek. İ böten keşe miña qarap toralar, Pitkä öylängän dilär, cäş kilen bar ikän, dilär (Piträç p-nı, Keräşen Särdä awılı).

F.S.Bayazıytowa. УKeräşennär. Tel üzençälekläre häm yola icatıФ kitabınnan. Qazan - 1997

Сайт создан в системе uCoz